Πίθηκοι στη Βραζιλία κατασκευάζουν αιχμηρά εργαλεία σπάζοντας πέτρες

του Ιωάννη Δανδουλάκη

Η σκόπιμη κατασκευή εργαλείων από ακατέργαστα υλικά θεωρείται ευρέως από την επιστήμη, ως ένα αποκλειστικό προσόν του ανθρώπου που τον κάνει να ξεχωρίζει από τα άλλα ανθρωποειδή, όπως ο πίθηκος και οι χιμπατζήδες.

Για τους οποίους έως τώρα ήταν γνωστό ότι χρησιμοποιούσαν μεν εργαλεία, αλλά έτοιμα όπως τα έβρισκαν δηλαδή στη φύση και δεν κατασκεύαζαν τίποτα επί τούτου. Θεωρείται μάλιστα ότι αυτό το στοιχείο, δηλαδή η σκόπιμη κατασκευή, έχει υπάρξει η βάση της δημιουργίας και εξέλιξης όλου του ανθρώπινου πολιτισμού.

Φαίνεται όμως, ότι όπως ο και Καρλ Πόππερ έχει σημειώσει, η επιστήμη θα πρέπει για ακόμα μία φορά να... αναθεωρήσει! Ίσως τελικά χρειάστηκε - και χρειάζεται - κάτι παραπάνω για να ξεχωρίσει ο άνθρωπος από την υπόλοιπη ένζωη φύση.

Ίσως τελικά, αυτή η "πνοή ζώσα" που εμφύσησε ο Θεός στον Αδάμ να είναι κάτι πολύ παραπάνω από μερικές περίεργες και ακατανόητες λέξεις στην Παλαιά Διαθήκη. Σίγουρα πάντως καθημερινά αποδεικνύεται ότι η επιστήμη έχει πολλά ακομα να μάθει...

Για πρώτη φορά οι επιστήμονες παρατήρησαν άγριες μαϊμούδες (καπουτσίνους) στη Βραζιλία, που σκοπίμως έσπαγαν πέτρες, δημιουργώντας με αυτό τον τρόπο αιχμηρές φολίδες, παρόμοιες με αυτές που αποτελούσαν τα πρώιμα ανθρώπινα λίθινα εργαλεία.

Αν και παραμένει ασαφές γιατί οι μαϊμούδες κάνουν κάτι τέτοιο, η ουσία είναι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, ότι αυτή η διαδικασία παραγωγής τέτοιων πρωτόγονων εργαλείων δεν μπορεί πια να θεωρείται ένα αποκλειστικά ανθρώπινο προνόμιο.

Οι παλαιοανθρωπολόγοι θεωρούν τα λίθινα εργαλεία από αποσπασμένες αιχμηρές φολίδες ένα διακριτό γνώρισμα σε σχέση με τα εργαλεία που προέρχονται απλώς από πέτρες ή τμήματά τους, που έχουν αποκοπεί με φυσικό τρόπο. Τα πρώτα εργαλεία είναι πολύ πιο αποτελεσματικά στο να κόψουν, να ξύσουν ή να τρυπήσουν κάτι.

Οι Βρετανοί και Βραζιλιάνοι ερευνητές, με επικεφαλής τον Τόμος Πρόφιτ της Σχολής Αρχαιολογίας του βρετανικού Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature», διαπίστωσαν ότι οι καπουτσίνοι στο Εθνικό Πάρκο Σέρα ντα Καπιβάρα της Βραζιλίας κατ' επανάληψη κοπανούν τη μια πέτρα πάνω στην άλλη, σκόπιμα σπάζοντας κομμάτια και από τις δύο.

Με αυτό τον τρόπο, παράγουν αιχμηρές φολίδες (flakes) με όλα τα γνώριμα χαρακτηριστικά και το σχήμα των πρωτόγονων ανθρώπινων λίθινων εργαλείων.

Στο παρελθόν και άλλες μαϊμούδες (π.χ. στην Ιαπωνία) έχουν βρεθεί που κοπανάνε πέτρες μεταξύ τους, αλλά οι συγκεκριμένες της Βραζιλίας είναι οι πρώτες που φαίνεται να το κάνουν ειδικά για να τις σπάσουν σε μυτερά κομμάτια. Πάντως οι μαϊμούδες δεν έχουν παρατηρηθεί -μέχρι στιγμής τουλάχιστον- να χρησιμοποιούν αυτές τις φολίδες ως εργαλεία κοπής, ξυσίματος ή τρυπήματος.

Δείτε βίντεο:

πηγη